คู่มือวัดค่าพลังงาน และการดูแลเครื่อง Diode Laser

ความสำคัญของการวัดค่าพลังงานเครื่อง Diode Laser

      ในการใช้งานเครื่องไดโอดเลเซอร์เพื่อการแพทย์ความงาม การควบคุมและตรวจวัดพลังงานที่เครื่องปล่อยออกมาอย่างแม่นยำมีความสำคัญอย่างยิ่ง พลังงานเลเซอร์ที่ถูกต้องและสม่ำเสมอส่งผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพการรักษา ความปลอดภัย ของผู้ป่วย และความคงที่ของผลลัพธ์ในแต่ละครั้ง หากพลังงานที่ตั้งค่าไว้คลาดเคลื่อนจากค่าที่ควรจะเป็น อาจทำให้การรักษาไม่ได้ผลเต็มที่หรือทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับผลลัพธ์ตามที่คาดหวังนอกจากนี้การตั้งค่าพลังงานสูงเกินไปโดยไม่รู้ตัวอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ผิวหนังไหม้ พุพอง หรือเกิดจุดดำคล้ำตามมา

      การขาดการสอบเทียบที่เหมาะสมอาจทำให้ค่าพลังงานที่เครื่องปล่อยออกมาคลาดเคลื่อนได้มาก ส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงานตกต่ำและนำไปสู่การตัดสินใจการรักษาที่ผิดพลาดหรือระบบการรักษาที่ไม่มีประสิทธิภาพ ดังนั้นการตรวจวัดค่าพลังงานของเครื่องเลเซอร์เป็นระยะและการสอบเทียบเครื่องตามกำหนดจึงเป็นส่วนหนึ่งของการควบคุมคุณภาพที่จำเป็น เพื่อให้มั่นใจว่าเครื่องเลเซอร์ทำงานได้ตามมาตรฐานที่กำหนดและให้การรักษาที่ปลอดภัยได้ผลดีตามที่ตั้งเป้าหมายไว้

อุปกรณ์หลักสำหรับ การวัดค่าพลังงาน เครื่อง Diode Laser

      Power Meter คืออุปกรณ์สำคัญที่ใช้ในการวัดค่าพลังงานแสงเลเซอร์ที่ส่งออกจากเครื่อง Diode Laser โดยเฉพาะในคลินิกความงามหรือห้องปฏิบัติการที่ต้องการควบคุมคุณภาพและความปลอดภัยในการใช้งานเลเซอร์ เครื่องมือนี้จะช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถทราบว่าเครื่องส่งพลังงานได้ตรงตามค่าที่ตั้งไว้หรือไม่ ซึ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพการรักษาและความปลอดภัยของผู้รับบริการ

      การทำงานของ Power Meter จะอาศัย “Sensor” หรือหัววัด ซึ่งมีหน้าที่ตรวจจับพลังงานแสงจากหัวเลเซอร์ และแปลงเป็นสัญญาณทางไฟฟ้าหรือดิจิทัล เพื่อประมวลผลและแสดงผลค่าพลังงานออกมาเป็นตัวเลขที่สามารถอ่านได้

ประเภทของ Sensor ที่ใช้ร่วมกับ Power Meter

• Photodiode Sensor : เหมาะสำหรับพลังงานต่ำ เช่น การวัดเลเซอร์ที่ใช้ในการรักษาเม็ดสีหรือรอยแดง
• Thermopile Sensor : ใช้สำหรับเลเซอร์ที่มีพลังงานสูงหรือคลื่นต่อเนื่อง เช่น Diode Laser ที่ใช้ในการกำจัดขน
• Integrating Sphere : ใช้สำหรับการวัดแสงที่มีการกระจายหรือหลายทิศทาง ให้ความแม่นยำสูง

ความสำคัญของการใช้ Power Meter กับ Diode Laser

• ตรวจสอบความแม่นยำของพลังงาน : เพื่อให้แน่ใจว่าเครื่องส่งพลังงานตามค่าที่กำหนด ไม่อ่อนหรือแรงเกินไป
• ช่วยในการสอบเทียบ (Calibration) : เป็นส่วนสำคัญในการบำรุงรักษาและรับรองคุณภาพของเครื่องมือ
• เพิ่มความปลอดภัยต่อผู้ป่วย : ลดความเสี่ยงในการเกิดผลข้างเคียง เช่น ผิวไหม้หรือไม่เห็นผล
• สนับสนุนการฝึกอบรมบุคลากร : ให้สามารถเข้าใจกลไกของเครื่องได้ดีขึ้น และใช้งานได้อย่างถูกต้อง

ข้อควรรู้ในการใช้งาน Power Meter

• ควรเลือก Sensor ที่รองรับความยาวคลื่นของเลเซอร์ที่ใช้ (Diode Laser มักอยู่ในช่วง 800–810 nm, 940 nm หรือ 1064 nm)
• หมั่นทำความสะอาดหัววัดอย่างระมัดระวัง เพื่อไม่ให้การอ่านค่าคลาดเคลื่อน
• เก็บข้อมูลค่าพลังงานในช่วงเวลาต่างๆ เพื่อตรวจสอบแนวโน้มและความเสถียรของเครื่องเลเซอร์

หากต้องการศึกษาเพิ่มเติม สามารถเข้าไปอ่านต่อได้ที่ >> อุปกรณ์ทดสอบ เครื่องเลเซอร์ทางการแพทย์ กุญแจสู่การรักษาที่ปลอดภัยยิ่งกว่า

ขั้นตอน การวัดค่าพลังงาน Diode Laser อย่างถูกต้อง

1. เลือกเครื่องมือวัดที่เหมาะสม : เลือกใช้มิเตอร์วัดพลังงานและหัววัดชนิดที่รองรับคุณลักษณะของเลเซอร์ที่จะวัด เช่น ช่วงความยาวคลื่น ช่วงระดับพลังงาน และชนิดการยิงเลเซอร์ (ต่อเนื่องหรือเป็นพัลส์) หัววัดควรมีพิสัยการวัดครอบคลุมกำลังของเลเซอร์และมีความไวที่เหมาะสม นอกจากนี้ควรตรวจสอบด้วยว่าอุปกรณ์วัดสามารถทนต่อกำลังสูงสุดของเลเซอร์โดยไม่เสียหาย (ดูค่าขีดจำกัดความเสียหายของหัววัดที่ผู้ผลิตระบุ)
   
   
2. เปิดเครื่องเลเซอร์และเครื่องวัดเพื่ออุ่นเครื่อง : เปิดเครื่องเลเซอร์ทิ้งไว้ระยะหนึ่ง เพื่อให้แหล่งกำเนิดเลเซอร์คงที่ เนื่องจากเลเซอร์บางชนิดต้องการเวลาอุ่นเครื่องก่อนที่ค่าพลังงานจะนิ่ง นอกจากนี้เปิดเครื่องวัดพลังงานและหัววัดให้ทำงานจนค่าพื้นฐานนิ่ง (บางรุ่นมีการปรับศูนย์อัตโนมัติ)
   
   
3. ตรวจสอบสถานะการสอบเทียบของเครื่องวัด : ก่อนทำการวัดจริง ควรแน่ใจว่าเครื่องวัดพลังงานผ่านการสอบเทียบล่าสุดตามรอบระยะเวลา หากเครื่องมีฟังก์ชันปรับเทียบศูนย์ หรือปรับมาตราส่วน (Span) ให้ดำเนินการตามคู่มือ รวมถึงตั้งค่าความยาวคลื่นบนเครื่องวัดให้ตรงกับเลเซอร์ที่ใช้ เพื่อให้การอ่านค่าแม่นยำยิ่งขึ้น
   
   
4. ดำเนินการวัดและจดบันทึกค่า : ตั้งค่าพลังงานหรือค่าพารามิเตอร์ของเครื่องเลเซอร์ที่ต้องการทดสอบ จากนั้นยิงลำแสงเลเซอร์ไปยังหัววัดที่จัดไว้ ตรงกลางเซ็นเซอร์ พยายามควบคุมให้ลำแสงตกกระทบคงที่ตลอดช่วงการวัด ในกรณีเลเซอร์ต่อเนื่อง (CW) ให้อ่านค่ากำลังเฉลี่ยที่หน้าจอเมื่อค่าคงที่แล้ว (อาจใช้เวลา 1–2 วินาทีสำหรับหัววัดความร้อนในการตอบสนอง) หากเป็นเลเซอร์ชนิดพัลส์ ให้ยิงเลเซอร์จำนวนหลายช็อต (เช่น 3–5 ครั้ง) แล้วบันทึกค่าพลังงานต่อพัลส์แต่ละครั้งหรือค่าที่เครื่องวัดแสดง จากนั้นหารค่าเฉลี่ยเพื่อความแม่นยำยิ่งขึ้น จดบันทึกค่าที่วัดได้ลงในแบบฟอร์มหรือบันทึกประจำเครื่อง ระบุวันที่ เวลา และเงื่อนไขการตั้งค่าต่างๆ ไว้อย่างละเอียด เพื่อใช้ในการเปรียบเทียบหรือติดตามแนวโน้มของประสิทธิภาพเครื่องในอนาคต
   
5. ตรวจสอบความผิดปกติระหว่างการวัด : ขณะวัดค่า ให้สังเกตว่ามีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้นหรือไม่ เช่น ลำแสงอาจตัดขอบเซ็นเซอร์ (beam clipping) ทำให้ค่าออกมาต่ำกว่าปกติ หรือลำแสงสะท้อนกลับจากพื้นผิวของหัววัดหรือชิ้นส่วนใกล้เคียง ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายหรือรบกวนการวัด หากพบสิ่งผิดปกติให้หยุดการวัดและแก้ไขก่อนดำเนินการต่อ หลังวัดเสร็จควรตรวจสอบด้วยว่าหัววัดไม่ได้รับความร้อนหรือพลังงานเกินกว่าขีดจำกัดความทนทานของมัน (damage threshold) เพราะหากพลังงานที่วัดเกินกว่าค่าที่หัววัดรองรับ เซ็นเซอร์อาจเสียหายถาวรและให้ค่าอ่านที่ผิดเพี้ยนได้
   
   • แปลผลและเปรียบเทียบกับมาตรฐาน : นำค่าที่วัดได้มาเปรียบเทียบกับค่าพลังงานที่ตั้งไว้บนเครื่องเลเซอร์หรือค่าที่ผู้ผลิตระบุไว้ (เช่น ค่าพลังงานที่ควรได้ที่การตั้งค่าหนึ่งๆ) หากค่าที่วัดได้แตกต่างจากค่าที่ควรเป็นอย่างมีนัยสำคัญ ควรพิจารณาสอบเทียบเครื่องใหม่หรือส่งให้ผู้ชำนาญตรวจสอบ ทั้งนี้ในกรณีที่เครื่องเลเซอร์มีระบบแสดงค่าพลังงานในตัว การใช้เครื่องวัดภายนอกตรวจสอบไขว้เป็นครั้งคราวจะช่วยยืนยันว่าค่าบนเครื่องยังเที่ยงตรงดีอยู่ การบันทึกผลการวัดแต่ละครั้งและแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของค่าพลังงานเมื่อเวลาผ่านไป จะช่วยในการวางแผนบำรุงรักษาและตัดสินใจได้ว่าควรสอบเทียบหรือซ่อมบำรุงเครื่องเมื่อใด

ขั้นตอนการตรวจเช็ค และบำรุงรักษาเครื่อง Diode Laser

Step 1 : ตรวจสอบการใช้งานทั่วไปตามมาตรฐาน
      เริ่มต้นจากการดูว่ามีการใช้งานเครื่องอย่างถูกต้องหรือไม่ เช่น มีการอุ่นเครื่องก่อนใช้งานหรือเปล่า ใช้ในห้องที่มีอุณหภูมิและความชื้นเหมาะสมหรือไม่ และมีการเปิด-ปิดระบบอย่างถูกวิธี

Step 2 : ตรวจสอบสภาพอุปกรณ์ภายนอก
      ตรวจสอบหัวยิงเลเซอร์ว่ามีรอยแตกร้าว หรือคราบไหม้จากการใช้งานหรือไม่ เช็ดทำความสะอาดหน้าเลนส์ และตรวจสภาพสายไฟกับข้อต่อต่าง ๆ ให้แน่ใจว่าไม่มีความเสียหายทางกายภาพ

Step 3 : ตรวจสอบระบบไฟฟ้า
      เช็กการเชื่อมต่อกับแหล่งจ่ายไฟว่าเสถียร เบรกเกอร์อยู่ในสภาพปกติ และไม่มีสัญญาณของแรงดันไฟฟ้าผิดปกติ เช่น เครื่องดับกลางคันหรือหน้าจอกระพริบ

Step 4 : ตรวจสอบการทำงานของหน้าจอ
      กดปุ่มใช้งานแต่ละฟังก์ชันจากหน้าจอสัมผัส เพื่อให้แน่ใจว่าระบบแสดงผลและทัชสกรีนยังทำงานได้ดี ไม่มีจอเบลอหรือฟังก์ชันใดค้าง

Step 5 : วัดค่าพลังงานเลเซอร์
      ใช้เครื่อง Power Meter ตรวจสอบค่าพลังงานจริงจากหัวเลเซอร์ แล้วนำมาเปรียบเทียบกับค่าที่ตั้งไว้ในเครื่อง หากมีความคลาดเคลื่อนเกินค่ามาตรฐาน อาจต้องสอบเทียบหรือแจ้งช่างผู้ชำนาญ

Step 6 : ตรวจสอบระบบน้ำหล่อเย็น
      เช็กระดับน้ำในถัง ว่าน้ำยังอยู่ในระดับที่ปลอดภัยและไม่แห้ง รวมถึงตรวจสอบว่าน้ำไม่เปลี่ยนสี ไม่มีกลิ่น หรือมีคราบตะกอน พร้อมทั้งตรวจท่อและพัดลมระบายความร้อนให้ทำงานได้ตามปกติ

แนะนำเพิ่มเติม
      การบำรุงรักษาเครื่องควรทำทุก 1–3 เดือน หรือเมื่อใช้งานครบจำนวน shot ตามที่กำหนด หากมีการบันทึกการตรวจเช็คทุกครั้ง จะช่วยให้ติดตามการเสื่อมสภาพของเครื่องได้ง่ายขึ้น และเป็นหลักฐานในการซ่อมบำรุงเมื่อจำเป็น

สรุป

      การบำรุงรักษาเครื่อง Diode Laser อย่างสม่ำเสมอไม่เพียงแต่ช่วยยืดอายุการใช้งานของเครื่อง แต่ยังเป็นการป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการใช้งาน ทั้งในด้านประสิทธิภาพของการรักษาและความปลอดภัยของผู้ป่วย การตรวจสอบในแต่ละจุดตามขั้นตอนที่กล่าวมา จะช่วยให้ทีมงานสามารถระบุความผิดปกติได้ตั้งแต่ระยะแรก และสามารถดำเนินการแก้ไขได้อย่างทันท่วงที นอกจากนี้การบันทึกผลการตรวจเช็คเป็นประจำ ยังช่วยให้คลินิกสามารถติดตามประวัติการใช้งานของเครื่องได้อย่างเป็นระบบ ส่งเสริมความน่าเชื่อถือของบริการและลดความเสี่ยงที่อาจส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของคลินิกในระยะยาว